σήμερα είσαι, αύριο γιοκ!


Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Εξώστη, ο οποίος κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη σε 500 σημεία της Θεσσαλονίκης, στο φύλλο της 6ης Οκτωβρίου 2011. Δυο φορές το μήνα, θα διαβάζετε τις "ανταποκρίσεις" του Αγγελή στο φύλλο της εφημερίδας, οι οποίες εκ των υστέρων θα δημοσιεύονται και στο μπλογκ.

- τί είναι ο άνθρωπος; (δις)
- αμάν ρε Αγγελή το πες μια φορά δε σ' αντέχω, μην το ξαναπείς!
- αμ θα το ξαναπώ αγαπητοί μου, θα το ξαναπώ!
- τί είναι ο άνθρωπος; (δις), ένα τίποτα!


Όλοι μας έχουμε ξεστομίσει την παραπάνω κοινοτοπία, όπως επίσης κάθε που πετυχαίνουμε στο δρόμο μια νεκροφόρα, φτύνουμε στον κόρφο μας και ξύνουμε τ' απόκρυφά μας! Φυσικά, όλα αυτά τα θεατράλε, αν ο νεκρός δεν είναι φίλος ή κοντινός συγγενής μας, γιατί τότε τα πράματα είναι ζόρικα.

Ήξερα ότι οι μουσουλμανικές κηδείες, έχουν διαφορετικό διαδικαστικό από τις χριστιανικές, αλλά δεν είχα παρευρεθεί έως τώρα σε καμία. Το τελευταίο διάστημα όμως, σα να 'πεσε περονόσπορος και "προσκλήθηκα" σε 3 απανωτές, ώσπου εμπέδωσα τις διαφορές. Πρώτη και κύρια, το φέρετρο δεν εισέρχεται στο τζαμί και η νεκρώσιμος ακολουθία λαμβάνει χώρα στο προαύλιο. Δεύτερη, ο νεκρός θάβεται χωρίς το φέρετρο, καλυμμένος σε λευκό σάβανο. Τρίτη και σίγουρα ΠΙΟ κύρια, δικαίωμα να προσευχηθούν μπρος στο νεκρό έχουν μόνο οι άντρες, με τις γυναίκες να καλύπτουν το κεφάλι και να παρακολουθούν από απόσταση, κάνοντας απλώς δεήσεις με κλειστές τις παλάμες! Ούτε θέλω να φανταστώ την περίπτωση μάνας που έχασε το μονάκριβο παιδί της και δεν της επιτρέπετε να αγκαλιάσει το άψυχο κορμί του. Επειδή όμως πιάνεται η καρδιά μου και μόνο που το σκέφτομαι, ας επιστρέψουμε στο χωροθετικό κομμάτι της κηδείας.

Τις περισσότερες φορές, η μαρμάρινη βάση που τοποθετείται το κιβούρι βρίσκεται στο προαύλιο του τζαμιού, το οποίο με τη σειρά του συνήθως περιφράσσεται. Όχι πάντα όμως. Κι εδώ ερχόμαστε στο θέμα μας! Στην περίπτωση του Φιρούζ Αγά, του τζαμιού της ενορίας μας δηλαδή, τον προαύλιο χώρο καταλαμβάνουν 4 καφέ/εστιατόρια και το μάρμαρο έχει ολόγυρά του τραπεζοκαθίσματα. Τις περισσότερες ώρες, πεινασμένες μασέλες ανοιγοκλείνουν θορυβωδώς, καλαμάκια στουμπώνουν από παχύρρευστο αϊράν, ακούς συνεχώς πνιχτά ρεψίματα! Όταν όμως γίνει το κακό και κάποιος φύγει για το μεγάλο ταξίδι (ενίοτε από τις φραγμένες αρτηρίες λόγω των βουνών κεμπάπ) το σκηνικό αλλάζει. Όχι και πολύ βασικά, απλώς τα τριγύρω τραπέζια μαζεύονται, το γκαρσόν αφήνει το δίσκο σερβιρίσματος και πιάνει τη σκούπα, βρέχει και με λίγο νεράκι για να μην κολλάνε τα χυμένα τσάγια.

Η νεκροφόρα έρχεται, η εγκιβωτισμένη σωρός αποτίθεται στο μαρμάρινο θρόνο της, ο ιμάμης ξεκινά τις προσευχές για το καλό κατευόδιο, οι άρρενες συγγενείς / φίλοι κοντεύουν, οι θήλεις αλάργα και αυτό είναι όλο. Υπόθεση 15 λεπτών.

Η ζωή γυρίζει στους συνήθεις ρυθμούς. Τα τραπεζάκια επιστρέφουν, τα μάγουλα ξαναμπουκώνουν, το ίδιο και τα ρεψίδια. Παρόλες τις ενστάσεις, η απλότητα της τελετής και η βραχεία διάρκειά της είναι ανακουφιστικές. Μια ψυχή που 'ναι να βγει, ας βγει μια ώρα αρχύτερα δε λένε; Και πόσο μάλλον δε, αν η ψυχή ήδη έχει βγει. Σόρρυ για το μακάβριο του θέματος, αλλά να μην τα ξαναλέμε:
- τί είναι ο άνθρωπος; (δις)
Başınız sağolsun, ζωή σε λόγου σας..

Το σάουντρακ της ανάρτησης επιλέχθηκε από τον αγαπητό φίλο Τένσι που θα γεράσουμε στο ίδιο σπίτι, μαζί με ακόμα 2-3 παράξενους τύπους & μπόλικες γάτες να μας περιτριγυρίζουν. Όπως σχολιάζει κάτω από την αναδημοσίευση στο FB: "Όσο σκέφτομαι ότι τρώγαμε, πίναμε και γελούσαμε εκεί όπου σε κάποια άλλη στιγμή ήταν ένα φέρετρο ανατριχιάζω!". Ευχαριστούμε για την Diamanda, Τένσι!


8 comments:

japetus said...

Μακάβριο θέμα έπιασες, πολύ ενδιαφέρον όμως από την κοινωνιολογική του σκοπιά..
Αναφέρεσαι στη μάνα που δεν μπορεί να δώσει τον τελευταίο ασπασμό, δε γράφεις όμως για το τελετουργικό του πλυσίματος του νεκρού που αναλαμβάνουν συνήθως οι γυναίκες (αντίθετα με εμάς που γίνεται από τα γραφεία τελετών) και έχουν όλο το χρόνο να θρηνήσουν εκεί και να προετοιμάσουν για το κατευόδιο τον νεκρό τους...

Angelis said...

Όντως japetus κάτι τέτοιες παραδόσεις σου ανοίγουν παράθυρα για την κατανόηση ενός πολιτισμού.

Όσο για το πλύσιμο, αυτό που ξέρω ότι ισχύει ως γενική αρχή είναι: οι νεκροί άνδρες πλύνονται από άνδρες και αντιστοίχως οι γυναίκες.

Έχω ακούσει βέβαια και για κάποιες εξαιρέσεις, όπως ότι η σύζυγος μπορεί να πλύνει τον νεκρό άνδρα της, αλλά όχι το αντίθετο.

Επίσης, μια μάνα αν πλύνει το γιο της (μάλλον και τον σύζυγό της) τους καλύπτει το σώμα με ένα σεντόνι το οποίο αφήνει φανερά μόνο πρόσωπο και χέρια. Κάτω από το σεντόνι μπορεί να βάλει το χέρι της μόνο με ένα πανάκι και πάντοτε χωρίς να βλέπει.

Μπρρρρρ....πρωινιάτικη συζήτηση Δευτέρας κοίτα!

Anonymous said...

Πολύ ενδιαφέρον Αγγελή!
japetus, το τελετουργικό του πλυσίματος το κάνουν τα γραφεία κηδειών; Που;
Εμείς στην Ηπείρο πάντως το τηρούμε και το κάνουν οι συγγενείς του νεκρού. Μου ακούγεται φριχτό να το κάνουν ξένοι.

Costas Bedhia said...

Ante kai sta dika mas :)

Δάφνη Χρονοπούλου said...

Μακάβριο μεν, απαραίτητο δε διότι είναι το μόνο που ουδείς μας θα αποφύγει.
Μιά ερώτηση για κάτι που με μαγεύει (μεταξύ απείρων άλλων) στην Πόλη. Τι είναι εκείνη η παλιά συνήθεια που άφησε τάφους σε αυλές μεταξύ σπιτιών;

Vam33 said...

Πολύ ενδιαφέρον άρθρο

Evaggelya said...

Κι εγώ έχω αυτή την αίσθηση, ότι στην Τουρκία ο θάνατος δεν είναι τόσο απόμακρος και απόκοσμος, κατά κάποιο τρόπο εντάσσεται στην καθημερινότητα. Και η ανάρτησή σου το επιβεβαιώνει. Νομίζω και οι τάφοι μέσα στην πόλη, που αναφέρει η Δάφνη, ταιριάζουν με αυτή την κοσμοθεωρία.

Στο καφενείο του Πιέρ Λοτί στον Κεράτιο, το καφενεδάκι-εστιατόριο ξεκινά ακριβώς δίπλα στο νεκροταφείο, που είναι σύγχρονο (βλέποντας τις χρονολογίες) και όταν καθίσαμε εκεί δεν αισθανθήκαμε καθόλου άσχημα. Ίσα-ίσα, μετά την αρχική έκπληξη βέβαια, οι τάφοι στην πλαγιά εντάσσονταν πολύ αρμονικά στο τοπίο με την υπέροχη θέα.

Αλλά και αισθητικά, η έλλειψη ταφόπλακας στο μνήμα, με φυτεμένες τριανταφυλλιές στη θέση της, καταφέρνει να κάνει το θλιβερό όμορφο και οικείο.

Εμείς λέμε "οι ζωντανοί με τους ζωντανούς και οι πεθαμένοι με τους πεθαμένους", όμως μου φαίνεται πιο ανθρώπινη και ειρηνική η τούρκικη προσέγγιση.

Angelis said...

Ανώνυμε,

Συμφωνώ μαζί σου..

Κώστα,

Πές το ξανά αυτό! Ποιοί είμαστε εμείς που θα τη γλιτώναμε άλλωστε;

Δάφνη,

Δεν ξέρω για τη συγκεκριμένη συνήθεια, αλλά ψοφάει για ταινία θρίλερ!!

Vam,

Thnxx!

Ευαγγελία,

Ορίστε και φωτό από τα μνήματα στο λόφο του Πιερ Λοτί:)

Related Posts with Thumbnails