Yeni İstanbul

Το κείμενο στάλθηκε από τον Βασίλη Κ. & οι φώτος προστέθηκαν από τον Αγγελή

H εκπληκτική γεωφυσική διαμόρφωση είναι το πρώτο που σε εντυπωσιάζει στην Κωνσταντινούπολη. Άλλοτε βλέπεις τη θάλασσα να εισχωρεί μέσα στη στεριά κι άλλοτε αισθάνεσαι ότι η ευρωπαϊκή και η ασιατική ακτή τίθενται ως ανάχωμα στον Κεράτιο ή το Βόσπορο.

Αντιστοίχως εντυπωσιακά είναι και τα υπόλοιπα ερεθίσματα που ο επισκέπτης δέχεται, ιδίως στο κέντρο της Πόλης.

• Η αναρχία και το μέγεθος της Πλατείας Ταξίμ που κάνει την Ομόνοια να μοιάζει μικρή και άνευρη˙
• τα εξαιρετικά πάσης φύσεως εστιατόρια και ζαχαροπλαστεία και η κυριαρχική παρουσία των ελληνίδων αοιδών της Παραλιακής στη διαπασών στα δισκάδικα της İstiklal Cadesi, άλλοτε Λεωφόρο του Πέραν˙
• η υπέροχη, σχεδόν ποιητική εγκατάλειψη του Φαναριού στην περιοχή του Fatih που εξοργίζει τα στίφη των ορθοδόξων βυζαντινών επισκεπτών από την Ελλάδα.
  
• Είναι ακόμη αυτή η χαρακτηριστική μυρωδιά χειμώνα-καλοκαίρι, ο άκαυστος άνθρακας από τα παμπάλαια πετρελαιοβόρα οχήματα και η υγρασία της Πόλης μαζί, που πλημμυρίζει τα ρουθούνια σου.
  
• Είναι, τέλος, τα πλήθη των ετερόκλητων ανθρώπων που συναντάς στους δρόμους, στα τζαμιά, στα γυαλιά, στο τραμ, παντού και σε αφήνουν άφωνο, ακόμη κι αν δεν είσαι πρωτάρης. Κι όλα τόσο γνώριμα, τόσο σαφή.

Η επέτειος της Τουρκικής Δημοκρατίας είναι μια μέρα μετά την δική μας επέτειο του μεταξικού «Όχι». Σε αντιστοιχία προς τις γαλανόλευκες που κυματίζουν σε αρκετά σπίτια και πάντως σε όλους τους δημόσιους χώρους στην Αθήνα, την 29η Οκτωβρίου σε κάθε ιδιωτικό ή δημόσιο κτήριο της Πόλης βλέπεις τεράστιες τουρκικές σημαίες να κρέμονται κάθετα και να ανεμίζουν σαν απλωμένα σεντόνια.

Το σκηνικό συμπληρώνεται με φωτογραφίες του μεσήλικα (πάντα) Κεμάλ σε κάθε δυνατή στάση, αναρτημένες με κάθε δυνατό τρόπο σε στάσεις λεωφορείων, σπίτια, κολώνες δημοτικού φωτισμού ως και (δια νόμου υποχρεωτικά) στην πρώτη σελίδα όλων των τουρκικών εφημερίδων. Πριν δύο χρόνια, η τουρκική εθνική επέτειος συνέπεσε με το «θρίαμβο» της έναρξης διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Διπλή γιορτή λοιπόν και οι τίτλοι θριαμβολογούσαν. Η «Νέα Τουρκία» που ξεκίνησε μια ασαφή διαδικασία χωρίς χρονικό ορίζοντα, προκειμένου να συνδεθεί χωρίς σαφείς ακόμη όρους με την (εν διαλύσει προς το παρόν) «Νέα Ευρώπη». Κοινό στοιχείο με την Ελλάδα, η διακαής ανάγκη για εθνικούς θριάμβους, έστω και πλαστούς.

Επίσκεψη στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης İstanbul Modern. Πολύ ωραίος χώρος, αν και όχι ιδιαίτερα πρωτότυπος ως προς της μορφή και τη χρήση του, αποτελεί το εικαστικό καμάρι της σύγχρονης Τουρκίας. Η σύγχυση μεταξύ μοντέρνου και σύγχρονου είναι κι εδώ προφανής, οι συγκρίσεις αναπόφευκτες. Τα εκθέματα πλην εξαιρέσεων δεν ενθουσιάζουν, αλλά σίγουρα είναι ως σύνολο πολύ καλύτερα και πιο τεκμηριωμένα απ' οτιδήποτε μόνιμο υπάρχει για τη σύγχρονη τέχνη σήμερα στην Αθήνα.

Εξαιρετική εμπειρία η επίσκεψή στο οθωμανικό λουτρό Çemberlitas. Εκεί, ζαλισμένος από το ημίφως και την αχλή του χαμάμ, αισθάνεσαι μιαν άλλη, απόκρυφη και σχεδόν εξωτική Πόλη να σε κυκλώνει. Λουσμένος στους αφρούς από πράσινο σαπούνι, διερωτάσαι αν τελικά υπάρχει απόσταση μεταξύ του διαβόητου ανατολίτικου μυστικισμού και μιας στημένης γραφικότητας προς (άμεση) κατανάλωση, μεταξύ αυτής της αρσενικής, διεκπεραιωτικής δεξιότητας του θηριώδους σα μπεχλιβάνη μυστακοφόρου που σε πλένει και της διαρκούς διάθεσης τουριστικής εξαπάτησης που συναντάς συχνότατα στην Τουρκία.

Μετά και την (αντανακλαστική) επίσκεψη στην Πόλη, συνειδητοποιείς μια σημαντική διαφορά ανάμεσα σ' εμάς και τους Τούρκους. Το συντεταγμένο κοινωνικό σύστημα λειτουργεί εντελώς, μα εντελώς διαφορετικά στην Τουρκία και στην Ελλάδα. Ενώ εκεί πασχίζουν να προβάλλουν και τονίζουν παντοιοτρόπως ό,τι σύγχρονο και δημιουργικό έχουν και δεν έχουν, εμείς συνήθως επιστρατεύουμε ό,τι πιο παρωχημένο και αντιδραστικό διαθέτουμε.